Koelsystemen

Welke koelsystemen zijn er?

• Directe koeling
  • Het buitenboord koelwater stroomt direct door de koelwaterruimtes van de motor.
• Kim/kiel/vlak of beunkoeling
  • Ook wel "gesloten" koeling. De koelvloeistof stroomt door de koelwaterruimtes van de motor, daarna stroomt deze koelvloeistof door een buis onder het schip of door de kiel of een bundel pijpen die door contact met het buitenboord water wordt gekoeld.
• Interkoeling
  • Ook wel gescheiden koelsysteem. Het zelfde als bij kimkoeling, alleen wordt het buitenboordwater (dat de koelvloeistof koelt) door middel van een extra pomp door de warmtewisselaar gepompt.
• Luchtkoeling
  • Hier komt geen koelvloeistof aan te pas. Een grote ventilator blaast lucht direct tegen de motor.

Voor- en nadelen directe koeling

Voordelen:
Eenvoudige installatie en dus ook een goedkopere motorinstallatie.

Nadelen:
De motor komt niet op de gebruikelijke werktemperatuur van 80 tot 90 graden (Celsius).
De werktemperatuur moet beneden de 60 graden gehouden worden, anders ontstaat er veel neerslag (kalk, zout, ketelsteen) in de koelruimte van de motor.
Doordat buitenwater door het motorblok stroomt zal het inwendige van de mtoor worden blootgesteld aan roestvorming en kan zich vullen met bezinksel (zand/modder).
Door de lagere werktemperatuur zal het slijtageproces sneller gaan.
Voor de aanvoer van het buitenwater is een impellerpomp nodig, de impeller is onderhevig aan slijtage en mag niet langer dan 30 seconden zonder water draaien. Wanneer deze langer zonder water draait, wordt de impeller te heet en zal verbranden.
Impellers moeten periodiek gecontroleerd worden.

Voor- en nadelen kimkoeling

Voordelen:
Betrouwbare installatie. Als de V-snaar breekt, gaat meestal het dynamolampje branden en heb je nog een paar minuten om te stoppen of te ankeren (de V-snaar drijft de koelwaterpomp en de dynamo aan).
Bij gebruik van de juiste koelvloeistof is vorstschade uitgesloten (er kan dus ook in de winter gevaren worden) en wordt het koelsysteem beschermd tegen roestvorming. De warme koelvloeistof kan gebruikt worden voor het verwarmen van de boiler en de evt. CV aan boord.

Nadelen:
Dit systeem heeft vaak een droge uitlaat, wat brandgevaarlijk kan zijn.
Dit kan opgelost worden door het aanbrengen van een extra koelwaterpomp die water in de uitlaat injecteert.
Het uitlaatspruitstuk wordt niet optimaal gekoeld. Het uitlaatspruitstuk is vaak ook expansietank, hier wordt het warme koelwater uit de motor verder verwarmd (vaak tot kooktemperatuur) waardoor koelwater uitgespuugd wordt.
De smeerolie van de keerkoppeling en de motor worden niet optimaal gekoeld door de warme koelvloeistof.
Bij uitwendige koelpijpen of koelvlakken kan de koelcapaciteit te klein worden als gevolg van aangroei en/of dikke verflagen. De motor wordt dan te warm met alle gevolgen van dien.

Voor- en nadelen interkoeling

Voordelen:
Het buitenwater kan de uitlaat koelen (natte uitlaat). De uitslaatslang met waterlock is eenvoudig zelf te installeren.
Het buitenwater kan de smeerolie van de motor en de keerkoppeling goed koelen. Hierdoor hebben oude versleten motoren vaak iets meer oliedruk.
De warme koelvloeistof kan gebruikt worden voor het verwarmen van de boiler en de eventuele CV aan boord.

Nadelen:
Gecompliceerd door de extra koelwaterpomp. Duurder door de warmtewisselaar en impellerpomp (noodzakelijk voor het aanzuigen van het buitenwater). Bij gebruik van de juiste koelvloeistof is vorstschade aan het motorblok echter wel uitgesloten en wordt het interne koelsysteem beschermt tegen roestvorming.
's Winters moeten de warmtewisselaar en buitenboord koelwaterpomp wel afgetapt worden.

Voor- en nadelen luchtkoeling

Voordelen:
Eenvoudig en betrouwbaar. Geen kans op vorstschade. Er kan zowel in de zomer als in de winter gevaren worden.
Nooit verstopte koelwaterfilters in modderige sloten.

Nadelen:
Veel lawaai. Veel warmteontwikkeling in de motorkamer. Er moet dus goed geventileerd worden.
Bij geringe olielekkage wordt de hele motorkamer smerig.

Zijn er tips ter voorkoming van koelproblemen?

Jawel, die zijn er. Hier volgen een paar tips:

1. Zorg dat u uw koelsysteem kent. Volg de leidingen, kijk waar de inlaatafsluiter (controleer ook wat de open en gesloten stand is) en het wierfilter zich bevinden.
2. Controleer bij koude motor het niveau van de expansie tank.
3. Controleer direct na de start (bij natte uitlaat) of er water uit de uitlaat stroomt.
4. Controleer of de temperatuurmeter goed werkt en of deze altijd dezelfde temperatuur aanwijst.
5. Kijk eens naar de motor als u lang volle kracht vaart.
6. Vaar nooit door als u twijfelt aan het goed functioneren van het koelsysteem!

Bij koelproblemen kan de motor te warm worden, waardoor de cilinderkop kromtrekt en gaat lekken. De problemen worden dan steeds erger.
Vaar dus nooit te lang door met koelproblemen en laat een expert er naar kijken!

Negeer geen alarmen en maak er een routine van om dagelijks voor het varen en direct na het varen de motor te controleren. Een beginnend probleem is beter op te lossen dan wanneer dit al langer speelt!